2022 Yazı, Emekli Kömürlü Termik Santraller ve Almanya’nın Enerji Kriziyle Mücadelesi
Bu haftanın Greenvibes bültenine hoş geldin. Yeşil Ajans’ta yerelden ve dünyadan ekolojik haberlere biraz değinip Derin Yeşil’de 2022 yazının nasıl geçtiğinden bahsettik. Bir İmza da Sen At’ta güncel imza kampanyalarını ve Gezegenimizin Son Durumu bölümünde küresel ısınma ve karbon salımlarımızın geldiği noktayı derledik.
Greenvibe’ının bol olduğu, keyifli okumalar dileriz.
DERİN YEŞİL
2022 Yazı Dünya Genelinde Nasıl Geçti?
Nil Ormanlı Balpınar
İklim kriz ve küresel ısınmanın etkileri gün geçtikçe daha fazla hissediliyor. Gündelik hayatımıza olan etkisi arttıkça da daha fazla konuşmaya, bazı şeyleri daha fazla anlamlandırmaya, normelleştirmeden uzaklaşmaya başlıyoruz. Çünkü evet, yazın ortasında bu ekstrem yağışlar, seller, ceviz büyüklüğünde dolular normal değil. İklim krizi gerçek ve ne yazık ki artık hayatımızın ta içinde.
Yapılan tüm araştırmalar, iklim krizinin etkisiyle sıcak hava dalgalarının daha fazla artacağını, ekstrem hava olaylarının daha sık görüleceğini belirtiyor. Ve hatta IPCC’nin (Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli) “İklim Değişikliği 2022: Etkiler, Uyum ve Kırılganlık” raporuna göre, Türkiye aşırı hava olaylarına karşı Avrupa’nın en kırılgan ülkesi. Bu yaz da tüm bu verileri hem Türkiye’de hem de Avrupa’da doğrular nitelikte geçti desek yalan olmaz.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü’ne göre:
- Haziran: Haziran ayı ortalama sıcaklığı 22.4 °C ile uzun yıllar ortalaması olan 21.8 °C’nin (1991-2020 dönemi) 0.6 °C üzerinde gerçekleşti. Yozgat, Şırnak ve Cizre’de yeni ekstrem sıcaklıklar yaşandı. 2021 yılı Haziran ayında 159 adet kuvvetli meteorolojik hadise gerçekleşmişken 2022 yılı Haziran ayında bu rakam 206’ye çıkmıştır.
- Temmuz: Temmuz ayı ortalama sıcaklığı 25 °C idi. Uzun yıllar ortalama sıcaklığı olan 25.0 °C’ile (1991-2020 dönemi) aynı seviyede gerçekleşti. En yüksek sıcaklık ise 46.3 °C ile Cizre’de ölçüldü. Temmuz ayı alansal ortalama yağışı 8.5 mm ile uzun yıllar ortalaması (1991- 2020 dönemi ) olan 15,6 mm’nin yaklaşık %46 altında gerçekleşti.
- Ağustos: Uzun yıllar Ağustos ayı ortalama sıcaklığı 24.5 °C iken, 2021 Ağustos ayı 26.0 °C olarak uzun yıllar ortalamasının 1.5 °C üzerinde gerçekleşti, son elli yılın 6. en sıcak Ağustos ayı oldu. En yüksek sıcaklık ise 47.5 °C ile Cizre’de tespit edildi. 22 merkezde yeni ekstrem sıcaklık gerçekleşti.
Ağustos ayında başta İstanbul, Mudanya ve Bursa olmak üzere Marmara Bölgesi’nde ekstrem yağışlar hâkimdi. Dükkânları su bastı, araçlar yollarda sürüklendi, karayla deniz birleşti, çatılar uçtu. İstanbul Büyükşehir Belediye başkanı İmamoğlu, iklim krizinin etkin halinin yazın ortasındaki yağışlarla yaşandığını belirtti. İstanbul genelinde 45-100 kilogram arasında yağmur düştüğünü, yağışların mevsim normallerinin dört katına çıktığını vurguladı.
Yine Ağustos ayında, Van’ın Özalp ilçesinde 407 hektar alanı kaplayan Akgöl, aşırı sıcaklar ve hızlı buharlaşma nedeniyle tamamen kurudu.
Avrupa geneline baktığımızda ise sıcak hava dalgaları ciddi anlamda etkisini gösterdi. Copernicus verilerine göre küresel olarak Temmuz 2022 en sıcak 3 yazdan biri olarak kaydedildi. Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), bu yazı “ekstrem olayların yazı” olarak nitelendirdi. Genel sekreter Petteri Taalas, “Sıcak hava dalgaları her zaman olurdu fakat iklim değişikliği sebebiyle daha sık ve daha şiddetli sıcak hava dalgaları yaşıyoruz,” diye belirtti. İklim değişikliğinin etkilerini 2060’da kadar azaltmazsak, doğal felaketlerin ve bu tarz ekstrem hava olaylarının artacağını vurguladı.
Kayıtlara göre Almanya, bu sene “en güneşli yaz”ı yaşadı. Almanya Meteoroloji Dairesi, kayıtların tutulmaya başlandığı 1951’den bu yana görülen bu güneşi yazı, küresel ısınmanın bir göstergesi olarak tanımladı.
Dünya Sağlık Örgütü, 7-18 Temmuz arası İspanya ve Portekiz’de toplam 1700’den fazla kişinin aşırı sıcaklardan dolayı hayatını kaybettiğini açıkladı.Portekiz’de temmuz ayında son 92 yılın en sıcak ayı yaşandı. İspanya Meteoroloji Enstitüsü, 9 -18 Temmuz arasındaki dönemin, 45 dereceyi aşan sıcaklıklarla ülkede sıcaklık kayıtlarının tutulmaya başladığı 1961’den bu yana en sıcak dönem olduğunu belirtti.
Yunanistan, 1987’den bu yana görülmüş en ekstrem sıcak hava olaylarını yaşadı. Başkent Atina’nın yer aldığı Attika bölgesinde hava sıcaklığı 40 derecenin üzerine çıktı, Atina’da tarihi Akropolis tepesinde ve şehir merkezindeki Omonia Meydanı’nda sıcaklık 55 derece ölçüldü.
İtalyan ANSA ajansının Ulusal Araştırma Konseyi İklim ve Atmosfer Enstitüsü’nün (ISAC-CNR) verilerine göre, temmuz ayı sıcaklıkları ortalamanın 2,26 derece üzerinde seyretti. İtalya, son 70 yılın en şiddetli kuraklığını yaşadı.
Fransa’da tarihi kuraklık yaşandı. Fransa’nın başkenti Paris’te, Temmuz ayının ortasında yüksek sıcaklık rekoru kırıldı. Fransa meteoroloji ajansı tarafından yapılan açıklama göre, ülkenin güneyindeki bazı bölgelerde sıcaklığın 41 dereceye ve kuzeybatı bölgelerinde ise 35 dereceye yükseldi. 12 bölgede kırmızı alarm durumuna geçildiği bildirildi.
İngiliz Meteoroloji Kurumundan (Met Office) yapılan açıklamaya göre, temmuz ayında İngiltere’de hava sıcaklığı ilk kez 40 dereyi geçti. İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı (UKHSA), ülke genelini kapsayacak şekilde 3. derece sıcaklık uyarısı yayınladı. Başkent Londra ve çevresinde su kullanımında kısıtlama getirileceğini duyuruldu. Temmuz ayının ilk haftası 13 kişinin aşırı sıcaklardan hayatını kaybetti.
İsviçre Federal Meteoroloji İdaresi (MeteoSwiss)’nin açıklamasına göre, 4.634 metre yükseklikle ülkenin en yüksek zirvesi unvanına sahip Monte Rosa’nın da üstünde, 5.184 metrede 0 derece sıcaklık ölçüldü. Bunun son 27 yıldır ülkede yaşanan en yüksek sıcaklık olduğu belirtildi.
Aşırı sıcaklar sadece Avrupa’yı değil, tüm dünyayı etkiledi.
Kanada’da Meteoroloji Hizmetleri’nden yapılan açıklamaya göre, Winnipeg’de 16-17 Haziran’da yapılan ölçümlerde sıcaklığın 37 santigrat derece olarak kaydedildiği belirtildi, 1888 yılının bu döneminde bu şehirde ölçülen 33,3 santigrat derece olan rekor böylece kırılmış oldu.
Pakistan’da yaşanan sel, felakete döndü: 1200 kişi öldü, 30 milyon kişi etkilendi, 10 milyon insan evsiz kaldı, 800 bin besi hayvanı öldü, 1 milyon ev sular altında kaldı, 40’tan fazla küçük baraj yıkıldı, 200’den fazla köprü çöktü.
Somali’de son 40 yıldaki en şiddetli kuraklığın yaşandığını, bu nedenle bir milyon kişinin gıda ve su sıkıntısı çektiğini belirtildi.
Ağustos ayında Çin’de sıcak hava dalgası sebebiyle “kırmızı alarm” verildi. Doğu ve kuzey kesimlerde son 60 yılın en yüksek sıcaklık değerleri kaydedildi. Yangzı Nehri’nde son 157 yılın en düşük su seviyesi görüldü. Dongting Gölü’nde yazları 29,88 metre olan su seviyesi 24,22 metreye indi.
Aşırı hava olaylarının yıkıcı etkilerini derinden hissettiğimiz bir yazı daha geride bıraktık. Umuyorum ki bu geçtiğimiz yaz, yaşadığımız en soğuk yazlardan biri olmaz…
YEŞİL AJANS
Türkiye’de Son 10 Yılda Havzaların %80’inin Su Varlığı Azaldı
Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan edinilen bilgiye göre, vatandaşların su sıkıntısı yaşamaması için içme ve tarımsal amaçlı kullanılanlar başta olmak üzere su kaynakları üzerinde çalışmalar yürütülüyor.
10 yıllık dönemde mevcut 25 havzadan 20’sinde su varlığında önemli düşüşler gözlemlenirken 5 tanesinde artış tespit edildi. Batı Karadeniz Havzası’nda doluluk oranları 10 yıllık dönemde yüzde 53.5 gibi bir değerden yüzde 87.8’ çıkarken Çoruh’ta yüzde 51’den yüzde 67.7’ye, Doğu Karadenizde yüzde 71.3’e, Seyhan’da ise yüzde 83.1’den yüzde 88’e yükseldi.
Öte yandan Burdur, Konya, Aksaray, Kütahya, Afyonkarahisar, Manisa, Nevşehir, Niğde, Yozgat, Çankırı, Çorum, Ankara ve Kırıkkale’deki su miktarlarında yüksek oranda azalma görüldü. Bölge geneli kümülatif yağışlarda Güneydoğu Anadolu Bölgesi haricinde tüm bölgelerde normal değere göre artış oldu.
***
Temmuz Yenilenebilirde Rekorların Ayı Oldu
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, temmuz ayında elektrik üretiminde güneş ve rüzgar enerjilerinin kullanımı sonucu rekor kırıldığını bildirdi.
Bakan Dönmez,
“Temmuz, yenilenebilirde rekorların ayı oldu. Güneşten 2 milyar 7 milyon kilovatsaat elektrik üretim rekoru, rüzgardan 4 milyar 237 milyon kilovatsaat elektrik üretim rekoru kırıldı. Temmuzda rüzgar ve güneşten üretilen elektrik miktarı toplam üretimin ilk defa yüzde 21,6’sını oluşturdu.” şeklinde açıklamalarda bulundu.
***
Ömrü Tüketen Kömürlü Termik Santralleri Erkenden Kapatılabilecek
Türkiye’nin 2053 Net Sıfır emisyon hedefinş gerçekleştirme sürecinde emekli edilmesi planlanan kömürlü termik santralleri hakkında yapılan bir incelemeye göre özelleştirilen santrallerin neredeyse hepsi 2030’ların ikinci yarısına geçmeden özelleştirme bedellerinin ödenmesiyle emekli edilebileceği tespit edildi. Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği’nin (SEFiA) yayımladığı bu incelemeye göre bu hedefe ulaşma yolunda artık verimli olmayan veya ekonomik ömrünü tamamlamak üzere olan santrallerin kapatılması yatırımcı açısından da maddi anlamda önemli.
***
STK’lar Türkiye’den %35 Emisyon Azaltımı Talep Etti
İklim kriziyle mücadelede yer alan sivil toplum kuruluşları, Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi öncesinde iklim değişikliğine yönelik yeni hedefler açıklayacağını duyuran Türkiye’nin 2030’a kadar mutlak emisyon miktarını en az yüzde 35 azaltması gerektiğini belirttiler. 2053 net sıfır hedefine ulaşabilmesi için 2020’den farklı olarak bu emisyon azaltımını hedeflemesinin gerekli olduğu önemle vurgulandı.
***
Almanya Enerji Krizine Yönelik Yeni Tedbirler Aldı
Bu kış enerji kriziyle yüz yüze gelecek olan bir diğer Avrupa ülkesi Almanya, krizin kontrolden çıkmasını önlemek amacıyla yeni düzenlemelere gitti. Tasarruf adına alınan tedbirlere göre demir yollarının bir bölümü enerji üretimine yönelik malzeme ve ekipmanların taşınmasına ayrılacak, kamu binaları en fazla 19 dereceye kadar ısıtılabilecek, özel yüzme havuzların ısıtılması yasaklanacak ve kamu binaları, anıtlar ile reklam panoları ışıklandırılmayacak. Bu kararların yanı sıra Alman hükümeti, gaz tüketimini %2 azaltmayı ve önümüzdeki 2 yıl içinde yaklaşık 10,8 milyar euro tasarruf etmeyi planlıyor.
***
Almanya Tarihinin En Güneşli Yazı
Almanya Meteoroloji Dairesi 1951’den bu yana yaşanılan ‘en güneşli yaz’ı küresel ısınmanın bir göstergesi olarak tanımladı.
Almanya Meteoroloji Dairesi’nden meteorolog Andreas Friedrich, “Bu güneş ışığı sürelerinin kaydedilmeye başlandığı 1951’den bu yana görülen en güneşli yaz” açıklamasında bulundu.
Bir önceki rekor 793.3 saat ile 2003 yazına aitti.
DWD’ye göre bu yaz ülkenin çoğunluğu için en kurak yaz oldu.
🌍 GEZEGENİMİZİN SON DURUMU
İnsan Kaynaklı Küresel Isınma(06.09.2022): +1.257415655 °C
Sıfır Emisyona Ulaşmak İçin Kalan Süre: 6 Yıl 319 Gün
Yenilenebilir Enerji Kaynağı Oranı: %13.12
Yeşil İklim Fonu: 9.52 Milyon Dolar
Yerli Halklar Tarafından Korunan Doğal Alanlar: 43.5 Milyon km2
Haftalık C02 Ortalaması
8 Eylül 2022: 416.54 ppm
1 sene önce: 412.83 ppm
1 senelik değişim: 3.71 ppm (0.9%)
10 sene önce: 392.02 ppm
Güvenli seviye: 350 ppm
🎙️ GREENVIBES PODCAST
Podfresh desteğiyle yayınladığımız Greenvibes Podcast’in on dokuzuncu bölümü yayında!
Zehirsiz Sohbetler serimizin ikincisine hoş geldiniz! On dokuzuncu bölümümüzde zehirsiz kozmetik ve makyaj malzemeleri ürünleri üreten Dr. Doğal’ın kurucusu Didem Gülmez bizlerleydi. Aslında tıp doktoru olan Didem Gülmez ile zehirsiz kozmetiğin öneminden, atıksız ambalajlardan, evde kolayca uygulayabileceğimiz zehirsiz tariflerden bahsettik.
Spotify’dan dinlemek için:
Apple Podcast’e buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
✍🏻 BİR İMZA DA SEN AT
Change.org’daki iklim ve ekoloji ile ilgili imza kampanyalarını senin için derledik. Bir imzadan ne olur deme, çok güzel şeyler oluyor bile.
- Zeytin Hayattır
- Eskişehir Kömür Olmasın
- Türkiye 2030’a Kadar Kömürden Çıksın
- Yeni Orman Kanunu İstiyoruz
- İklim Acil Durumu İlan Edilsin
- Adana’da Bir Kömürlü Termik Santral Daha İstemiyoruz.
- Plastiksiz Kargo İstiyoruz.
- Avcılık Tamamen Yasaklansın.
- İkizköy Akbelen Ormanının Kömür Madeni için Kesilmesini Durdurulsun.
- Tek Kullanımlık Plastikler Yasaklansın.
- Yeşiller Partisi’nin Kuruluşu Engellenmesin.
BİZİ TAKİP EDİN 🌿
Bu ve benzeri sürdürülebilir, ekolojik ve atıksız yaşam ipuçları ve haberlerine güncel bir şekilde ulaşmak için Greenvibes’ı, Nil’i ve Ceren’i Instagram üzerinden takip edebilirsiniz.
Bültenimize katkı sağlayan yeni ekip arkadaşlarımız Deniz ve Şevval’e teşekkür ederiz.
Greenvibes Ekolojik 